Aort Kapak Hastalıkları ve Cerrahi Tedavisi

Aort Anevrizma Hastalıkları Ve Cerrahisi Nedir?

Aort damarı kalbimizden çıkan ve vücudumuza kan götüren ana damardır. Aort kalbimizden çıktıktan sonra önce göğüs boşluğunda, sonrasında ise karın boşluğunda seyreden vücudumuzdaki ana damardır. Göğüs boşluğundaki aort çap genişlemelerinin normalin iki katı ve üstü çapa çıkmasına, torakal aort anevrizması denir. Karın boşluğu içerisinde aort damarının genişlemesi ise abdominal aort anevrizması adını alır. Anevrizma tanısı konulan hastanın müdahalesi senelik büyüme çapına, olası ani büyüme ve /veya yırtılma belirtisine göre planlanır.

Sigara içen, 60 yaş üstü, hipertansiyonu olan erkeklerde daha sık görülmektedir. Görülme sıklığı 50 yaş üstünde her bir milyon nüfus için 25’tir. Ülkemizdeki nüfus yapısı dikkate alındığında yılda yaklaşık 3-4 bin civarında yeni hasta görülme riski mevcuttur. Tanı sıklıkla başka bir sebeple yapılan tetkikler sırasında şans eseri konulmaktadır. Ülkemiz için tespit edilmiş bir kesin bir rakam yoktur ancak, Amerika Birleşik Devletleri’nde ölüm nedenleri arasında onuncu sırada yer almaktadır.

Anevrizmanın verebileceği bulgular, oluştukları bölgelere bağlı olarak farklılıklar gösterir. Karın içerisindeki aort anevrizmalarının, eğer bir tarama yapılmadıysa, ilk bulgusu aort yırtılması şeklinde olabilir. Anevrizmalar sıklıkla önceden belirti vermezler ama bazen bulundukları bölgeye göre belirtiler gösterebilirler. Örneğin, karın içerisinde bele doğru yayılan devamlı ve rahatsız edici bir ağrı veya karın bölgesinde dışarıdan görülebilen bir titreme, hasta elini koyduğunda karnına bir top vuruyormuş gibi bir his olabilir. Göğüs içindeki anevrizmalarda sadece göğüs ağrısı veya sırta doğru vuran göğüs ağrıları görülebildiği gibi, eğer anevrizma sırtın inen damarlarında ise ses kısıklığına bile neden olabilir. İnen aortun başında bir anevrizma varsa, oradaki ses tellerine giden siniri etkilediği için ses kısıklığına yol açabilir.

Kalpten Çıkan Aort Anevrizması Hastalıkları Ve Cerrahisi Nedenleri Nelerdir?

Kalpten çıkan aort damar anevrizmalarında tanı sıklıkla rastlantı eseri konur. Hastaya tanı ya başka amaçlı ekokardiyografi çekiminde veya göğüs bilgisayarlı tomografi çekimi neticesinde konur. Beraberinde aort kapak hastalığı varsa hastanın nefes darlığı olur. Ancak başka ek kalp problemi yoksa hastanın genelde şikâyeti olmaz veya sırta vuran müphem bir ağrı tarif edebilir.

En önemli nedenleri arasında yaşlılık ve kontrolsüz hipertansiyon gelir. Genetik doku hastalıkları da diğer önemli nedenler arasındadır.

Bilgisayarlı tomografide ölçülen anevrizma çapı 5.0-5.5 cm’nin üzerine çıktığı zaman ameliyat zamanı gelmiş demektir. Ameliyatta yapılan genişlemiş aort damarının ilgili bölümü kesilerek yerine yapay damar koymaktır.

Küçük Kesi İle Aort Anevrizma Tamiri Nasıl Yapılmaktadır?

Aort anevrizma cerrahisi kliniğimizde 3-4 cm’lik küçük kesiden, göğüs kafesi tam açılmadan yapılmaktadır.  Bu yöntem estetik olarak avantajlı olduğu gibi hastaların çabuk iyileşmesine de katkı sağlar.

Karın Aort Anevrizmalarının Belirtileri Nelerdir?

Aort anevrizmalarının en sık görüldüğü yer karın bölgesidir. Karın aortu anevrizması kendini karın veya bel ağrısıyla gösterebilir. Ama, çoğu zaman hiç bir belirti vermez. Çoğu zaman, başka bir nedenle yapılan ultrasonda görülüp teşhis edilir. Ya da yapılan bir bilgisayarlı tomografide ortaya çıkar. Bazen de doktorun muayenesi sırasında karında her kalp atımıyla oynayan bir kitle olarak ele gelir.

Karın aortunun neden balonlaştığı kesin olarak bilinmese de bazı etkenlerin bu hastalığın ortaya çıkmasını kolaylaştırdığı biliniyor. Sigara içenlerde, hele uzun süre içmiş olanlarda daha sık görülüyor. Yaşlılarda, erkeklerde, tansiyon hastalarında, kolesterolü yüksek olanlarda anevrizma daha kolay oluşuyor.
Aort damarının duvarında oluşup ilerleyen damar sertliği duvarı zayıflatıyor. Yüksek basınçla akan kan, her kalp atımında, damar yavaş yavaş genişler. Damar sertliğine karşı alınacak önlemler aort anevrizması oluşumunu da önler. Yüksek tansiyonun kontrolü, kolesterolün düşürülmesiyle aortun genişlemesi önlenmese de yavaşlatılabilir.

Karın Aort Anevrizmalarının Ameliyatsız  (Endovasküler) Tedavisi

Karın aort anevrizma çapı 5.0-5.5 cm’nin üzerine çıkarsa müdahale etmek gerekir aksi halde patlama ve ona bağlı ani ölüm riski yüksektir. Karın aort anevrizmalarının sıklıkla tedavisi endovasküler yöntemler dediğimiz kapalı yöntemle yapılır. Bu teknikte kasıktan girilerek balonlaşmanın olduğu yere stent greft diye tabir edilen kapalı bir kafes şeklinde sunni damar konur. Bu şekilde anevrizma yani baloncuğun patlamasının Önüne geçer.

Göğüs Aort Anevrizmalarının Ameliyatsız(Endovasküler) Tedavisi

Aortanın göğüs kafesi bölümünün çapının 5.5 ve üzerinde olması tedavi gerektirir. Sıklıkla tedavi yöntemi karın aort anevrizmalarında tarif edildiği gibi kapalı yani kasıktan girilerek yapılan endovasküler yöntemdir.

Aort Kapak Darlığı

Aort Kapak Darlığının Nedenleri Nelerdir?

Aort darlığının en önemli nedenleri arasında ileri yaşa bağlı kapaklarda kireçlenme, çocuklukta geçirilen ateşli romatizma ve doğuştan 3 yaprakçıklı olması gereken kapağın 2 yaprakçıklı olması sayılabilir. Doğuştan 3 yaprakçıklı olması gereken aort kapağının 2 yaprakçıklı olması hastada 30-40 yaşlarında ameliyat gerektirecektir. Sorun doğumsaldır ve bu soruna bağlı problemlerde cerrahi olarak aort kapağının değiştirilmesi tek tedavi seçeneğidir.

Aort Kapak Darlığının Şikâyetler Nelerdir?

Aort darlığının ciddiyeti, kapak alanına ve sol ventrikül ile aort arasındaki basınç farkına bakılarak değerlendirilir. Başlangıçta çabuk yorulma şeklinde görülen şikâyetler aort darlığının ciddi olduğu durumda 3 önemli şikâyet haline dönüşür:

Sol kalp yetmezliği: önündeki engele rağmen çalışan sol ventrikülün artık yorulduğu anlamına gelir.
Angina (kalbe bağlı göğüs ağrısı): özellikle eforla ortaya çıkar. Kas kitlesi ve maruz kaldığı basıncı artan sol ventrikülün yeteri kadar oksijen alamaması sonucu oluşur.
Bayılma (senkop) veya baş dönmesi: Özellikle hareketle ortaya çıkar. Eforla artması gereken beyin kan akımının darlıktan dolayı yeteri kadar artamaması sonucu oluşur.
Ciddi AD varlığında bu şikâyetlerin çıkması (biri veya birden fazlasının) derhal müdahale edilmesi gerektiği anlamını taşır. Özellikle yukarıdaki şikâyetlerin bulunduğu hastalarda daha çok olmak üzere (%8-34) ani ölüm de görülebilir.

Aort Kapak Darlığı Nasıl Teşhis Edilir?

Aort darlığında kalp sesleri tipik özellikler gösterir. Dolayısı ile kalp seslerini dinleyerek birçok durumda tanı konabilir. Tanıyı kesinleştirmek ve kapak alanı, basınç farkı, kalbin kasılma performansı için ekokardiyografi (eko) çok değerli bilgiler verir.

Aort Kapak Darlığı Tedavi Yöntemleri Ve Cerrahi Tedavi Seçenekleri Nelerdir?

Aort kapak darlığının tedavisi kapağın değişimidir. Açık kalp ameliyatı olamayacak kadar yaşlı ve düşkün hastalarda TAVİ diye tarif edilen yöntemle kasıktan girilerek te kapak değişimi yapılabilmekte ancak bu yöntem çok yaşlı ve düşkün hastalar için önerilmektedir.

Küçük Kesi İle Aort Kapak Değişim Ameliyatı Nasıl Yapılmkatadır?

Hastanemizde aort kapak değişim ameliyatları göğüs kafesi tam açılmadan 3-4 cm’lik küçük kesilerden yapılmaktadır. Küçük kesiden yapılan aort kapak değişim ameliyatları hastanın ameliyat sonrası iyileşme sürecini hızlandırmaktadır. Estetik avantajlarının yanında göğüs kemiği tam kesilmediği için hasta konforu daha iyidir.

60 yaş ve üstü hastalarda ve bazı özel durumlarda aort kapağı sığır kalp zarından imal edilen kapak ile değiştirilir. Biyolojik kapak olarak adlandırılan kalp kapağının avantajı ameliyattan sonra hastaların kan sulandırıcı kullanmalarının gerekmemesidir. Bu kapakların ömrü ortalama 10 yıldır.

60 yaşın altındaki hastalarda aort kapak değişimi mekanik kalp kapağı ile yapılır. Mekanik kalp kapağı bozulmaz ve bozulmaya bağlı tekrar ameliyat olmayı gerektirmez. Ancak mekanik kalp kapaklarında kan sulandırıcı kullanmak zorunludur.

Aort Kapak Yetmezliği

Aort Kapak Yetmezliğinin Nedenleri Nelerdir?

Aort kapak yetmezliğinin en sık nedenleri arasında aort kapağının tutunduğu bölgenin ana damardaki genişlemeye bağlı genişleyerek kapakta yetmezlik yapması, ateşli romatizma ve bazı genetik hastalıklar sayılabilir.

Aort Kapak Yetmezliği Şikâyetleri Nelerdir?

Aort kapak yetmezliğinin en önemli bulgusu nefes darlığıdır. Aort kapaktaki kaçağa bağlı olarak kalbin vücuda pompalaması gereken kanın bir miktarı kalbe tekrar geri döner. Buna bağlı olarak kalp boşlukları büyür ve nefes darlığı ve kalp yetmezliği meydana gelir.

Aort Kapak Yetmezliği Tanısı Nasıl Konulur?

Hastalığın tanısı mevcut şikâyetler varlığında dinlemekle kapakta üfürüm duyulması ile olur. Üfürüm duyulması sonrası kesin tanı ekokardiyografi ile konur. Eğer hastada ciddi aort kapak yetmezliği ile beraber nefes darlığı varsa ameliyat gerekliliği doğar. Ayrıca ekokardiyografide kalp fonksiyonlarında bozulma görülmesi veya kalp boşluklarının büyümesi de ameliyat gereğini doğurur.

Aort Kapak Tamiri Nedir?

Her aort yetmezliği kapağın değişeceği anlamı taşımaz. Aort kapakta kapakçıklarda prolapsus varsa aort kapak tamir edilebilir. Ayrıca aort kapak yetmezliği damar genişlemesine bağlı ise yine kapak tamir edilebilir. Tamirin kapak değişimine göre birçok üstünlüğü vardır. Öncelikle kapağı tamir edilen hastalarda ömür boyu kan sulandırıcı kullanmak gerekmez. Ayrıca hastanın kendi dokusu kullanıldığı için infeksiyon riski daha düşüktür. Kapağı tamir edilen hastaların, kapağı değişen hastalarla kıyaslandığında yaşam kalitelerinin daha iyi olduğu gösterilmiştir.

Küçük Kesi İle Aort Kapak Cerrahisi Nasıl Yapılmaktadır?

Kliniğimizde bütün aort kapak ameliyatları 3-4 cm’lik küçük kesi ile göğüs kafesi tam açılmadan yapılır. Küçük kesi ile yapılan ameliyatlarda este tik avantajların yanında hastanın ameliyat sonrası iyileşme süreci de daha hızlı olur.

Prof. Dr. Murat KADAN
Kalp ve Damar Cerrahisi Uzman